Hà Nội nổi tiếng với rất nhiều làng nghề truyền thống; mỗi làng nghề có một nét đặc trưng riêng. Nếu bạn đang có dự định tham quan và tìm hiểu về những giá trị văn hóa – nghệ thuật và mua những món quà lưu niệm đậm chất dân tộc thì những làng nghề truyền thống chính là sự lựa chọn tuyệt vời dành cho bạn.
Trong bài viết này Loca sẽ chia sẻ với các bạn các làng nghề truyền thống nổi tiếng và độc đáo nhất Hà Nội.
Phụ lục
- 1. Làng gốm Bát Tràng
- 2. Làng lụa Vạn Phúc
- 3. Làng mây tre đan Phú Vinh
- 4. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá
- 5. Làng hoa Tây Tựu
- 6. Làng đúc đồng Ngũ Xá
- 7. Làng kim hoàn Định Công
- 8. Làng nón Chuông – Chương Mỹ
- 9. Làng quạt Chàng Sơn
- 10. Làng rối nước Đào Thục
- 11. Làng nhạc cụ dân tộc Đào Xá
- 12. Làng nghề thêu ren Quất Động
1. Làng gốm Bát Tràng
Làng nghề Bát Tràng (xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội), cách trung tâm thành phố khoảng 14km, nổi tiếng với nghề làm gốm, đã có thương hiệu từ 500 năm nay.
2. Làng lụa Vạn Phúc
Làng lục Vạn Phúc
Làng lụa Hà Đông hay còn gọi là làng lụa Vạn Phúc, thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, cách trung tâm Hà Nội khoảng 10km. Đây là làng nghề dệt lụa tơ tằm đẹp nổi tiếng có từ ngàn năm trước.
Từ đầu làng đi vào, dọc hai bên đường là những gian hàng lụa san sát với đủ các thể loại quần áo, túi xách, vải kiện bằng tơ tằm như vân, sa, quế, lụa sa tanh hoa, đũi… đủ màu sắc, hoa văn bắt mắt. Theo chỉ dẫn của chị hướng dẫn viên, Dolly được tham quan xưởng dệt, được tìm hiểu quy trình để tạo ra những tấm lụa mềm mịn. Mỗi khâu đều phải tiến hành theo những quy định khá nghiêm ngặt.
3. Làng mây tre đan Phú Vinh
Làng nghề Phú Vinh ở Gò Đậu, xã Phú Nghĩa, Chương Mỹ, Hà Nội, nổi tiếng với nghề mây tre đan có từ khoảng thế kỷ 17.
Đến làng Phú Vinh, Dolly bắt gặp là không khí nhộn nhịp ở làng nghề, ở đây hầu như nhà nào cũng làm nghề mây tre đan, từ các sản phẩm thông dụng như rổ, rá, túi xách, khay, lọ hoa… cho đến những bức tranh đan bằng mây, bàn ghế. Qua tìm hiểu, Dolly được biết từ cách đan truyền thống là đan nong mốt, nong đôi.
Cách đi đến làng Phú Vinh:
Làng mây tre đan Phú Vinh cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km về phía Tây. Không có xe buýt đi đến hay đi qua làng. Tuy nhiên bạn có thể đi xe buýt số 57 rồi bắt xe ôm đến đó.
- Xe số 57 hướng đi: Khu đô thị Mỹ Đình II – Khu công nghiệp Phú Nghĩa. Bạn xuống điểm cuối cùng là khu công nghiệp Phú Nghĩa.
- Nếu đi bằng xe máy, ô tô các bạn đi qua quận Hà Đông rồi thẳng hướng Hòa Bình để đến làng Phú Vinh.
4. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá
Làng Thạch Xá nằm dưới chân núi Tây Phương (xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội) không chỉ được biết đến với món đặc sản chè Lam mà còn nổi tiếng bởi nghề làm chuồn chuồn tre độc đáo.
Đến làng chuồn chuồn, Dolly như bị choáng ngợp trước màu sắc bắt mắt, cùng với kiểu dáng to nhỏ khác nhau của những chú chuồn chuồn tre xinh xắn và điều đặc biệt là nó có thể đứng cân bằng được bằng đầu mỏ.
Đặc biệt, nếu có dịp đến với làng nghề Thạch Xá thì các bạn đừng quên ghé thăm chùa Tây Phương – một địa điểm tham quan nổi tiếng ở vùng ngoại thành Hà Nội nhé.
Cách đi đến làng Thạch Xá:
Làng nằm dưới chân núi Tây Phương nơi chùa Tây Phương tọa lạc thuộc xã Thạch Xá – huyện Thạch Thất – Hà Nội.
- Nếu đi bằng phương tiện cá nhân, các bạn đi theo đại lộ Thăng Long chừng 25km đến đoạn rẽ vào Thạch Thất thì rẽ phải rồi đi tiếp 10km nữa sẽ thấy biển chỉ vào chùa Tây Phương.
- Hiện tại chưa có xe buýt đi qua làng Thạch Xá và chùa Tây Phương. Các bạn có thể bắt xe buýt số 73 (Bến xe Mỹ Đình – Chùa Thầy) đến thẳng chùa Thầy rồi từ đó mới bắt tiếp xe ôm đến chùa Tây Phương.
5. Làng hoa Tây Tựu
Làng hoa Tây Tựu
Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 15km, làng hoa Tây Tựu thuộc quận Bắc Từ Liêm, nổi tiếng là vùng cung cấp hoa tươi chính cho thủ đô và nhiều tỉnh thành lân cận.
Đến đây, Dolly thích nhất được ngắm nhìn những cánh đồng hoa bạt ngàn, những bông hoa hồng tô sắc đỏ thắm, hay vàng cam của thược dược, hồng nhạt của hoa ly thật bắt mắt… Ngoài ra nơi đây còn là địa điểm tham quan và chụp ảnh độc đáo của nhiều bạn trẻ.
Cách đi đến làng hoa Tây Tựu:
- Để đến làng hoa Tây Tựu, các bạn đi thẳng hướng đường Hồ Tùng Mậu (đường nối tiếp của Cầu Giấy – Xuân Thủy) rồi đến đường 32, tới ngã tư Trạm Trôi nơi có Cao Đẳng Công nghiệp thì rẽ phải, đi chừng 2 km là đến làng hoa.
- Ngoài phương tiện cá nhân, các bạn có thể đi bằng xe buýt, xe tuyến số 29 (Bến xe Giáp Bát – Tân Lập).
6. Làng đúc đồng Ngũ Xá
Làng đúc đồng Ngũ Xã thuộc phố Ngũ Xã, quận Ba Đình, Hà Nội. Nguồn gốc của làng bắt nguồn từ thế kỷ 17. Nghề đúc đồng thời ấy được coi là 1 trong 4 nghề tinh hoa bậc cao của Thăng Long xưa.
Những năm cuối thế kỷ 20, làng Ngũ Xã đúc đồng bị ảnh hưởng bởi quá trình đô thị hóa, nghề đúc đồng truyền thống bị thu hẹp thay vào đó là khu phố mới với nhiều dịch vụ ẩm thực nổi tiếng, đặc biệt là món phở cuốn thu hút nhiều nam nữ thanh niên đến và thưởng thức.
Làng đúc đồng Ngũ Xã
Hiện nay, các bạn có thể tham quan các sản phẩm đúc đồng tinh xảo của nghệ nhân đúc đồng Ngũ Xá tại địa chỉ: 178 Trấn Vũ, Ba Đình, Hà Nội.
Cách đi đến làng đúc đồng Ngũ Xã:
Từ Hồ Gươm để đến làng Ngũ Xã, các bạn đi theo phố Chả Cá, Hàng Lược, Hàng Than, rồi rẽ trái vào Nguyễn Khắc Nhu, đi hết đường Nguyễn Khắc Nhu thì rẽ vào đường Ngũ Xã là đến.
Nếu đi xe buýt, các bạn có thể bắt các tuyến xe sau:
- Xe dừng lại ở Ngã ba Thanh Niên – Trấn Vũ: có xe số 50.
- Xe dừng lại ở đường vào bãi An Dương – Yên Phụ (Đối diện Sofitel Plaza) cách chùa Trần Quốc khoảng 600m: có xe số 33, 31, 41, 55, 58.
- Xe dừng lại ở gần trường Mạc Đĩnh Chi – Yên Phụ (cách chùa Trần Quốc khoảng 800m): có xe số 33, 31, 41, 55, 58.
7. Làng kim hoàn Định Công
Làng kim hoàn Định Công (nay là phường Định Công, quận Hoàng Mai) là một trong 4 làng nghề kim hoàn truyền thống của vùng đồng bằng Bắc bộ, có từ thế kỷ thứ VII, thời Tiền Lý.
Trải qua những năm tháng thăng trầm, hầu hết những nghề này đã mai một. Nghề kim hoàn, ở Định Công vẫn còn hai nghệ nhân là ông Quách Văn Trường và Quách Văn Hiểu. Họ vẫn duy trì mở lớp đào tạo tại nhà cho những thanh niên nhiều nơi về học. Các bạn muốn tham quan và mua sắm sản phẩm kim hoàn nơi đây có thể hỏi thăm nhà của 2 nghệ nhân này.
Cách đi đến làng kim hoàn Định Công:
Đi từ trung tâm Hà Nội theo đường Giải Phóng đến phố Định Công thì rẽ phải qua đường tàu. Đi tiếp vào qua đình làng khoảng 4km hỏi nhà nghệ nhân Quách Văn Trường xóm 8 phường Định Công. Hiện chỉ còn 2 nghệ nhân làm nghề đậu bạc theo lối truyên thống đó là nghệ nhân Quách Văn Hiểu và nghệ nhân Quách Văn Trường.
Hiện tại chưa có tuyến buýt nào đi qua làng nghề kim hoàn Định Công, các bạn có thể đi xe buýt số 12 (Công viên Nghĩa Đô – Đại Áng) rồi bắt xe ôm để vào thăm làng nghề.
8. Làng nón Chuông – Chương Mỹ
Làng Chuông nằm bên dòng sông Đáy, thuộc xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, cách trung tâm Hà Nội trên 30km, cách Hà Đông khoảng 20km.
Xưa kia, làng Chuông sản xuất nhiều loại nón, dùng cho nhiều tầng lớp như nón ba tầm cho các cô gái; nón nhô, nón long, nón dấu, nón chóp cho các chàng trai và những người đàn ông sang trọng. Nón làng Chuông còn là cống vật tiến hoàng hậu, công chúa…
Cách đi đến làng nón Chuông:
Từ trung tâm Hà Nội đi theo đường Nguyễn Trãi – Hà Đông. Tới ngã ba Ba La rẽ trái vào Quốc lộ 21B theo hướng đi Chùa Hươn. Qua thị trấn Kim Bài khoảng 2km thì sẽ tới ngã 3 rẽ phải vào làng Chuông. Làng Chuông có 2 con đường chính để đi vào. Một đưởng trải nhựa tới bờ sông Đáy, qua cầu Văn Phương sang xã Văn Võ, huyện Chương Mỹ.
9. Làng quạt Chàng Sơn
Quạt Chàng Sơn là sản phẩm có tiếng tại xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Nghề làm quạt ở đây có từ cách đây hơn trăm năm. Ngay từ thế kỷ 19, những chiếc quạt Chàng Sơn đã được người Pháp đem đi triển lãm tại thủ đô Paris.
Đặt chân đến làng Chàng Sơn, Dolly không thấy cảnh tấp nập sản xuất. Buôn bán các mặt hàng quạt giấy như hầu hết những làng nghề quạt giấy khác. Nhưng khi bước vào nhà người làm quạt có tiếng trong làng. Dolly mới thấy không khí làm quạt nhộn nhịp, những chiếc quạt đầy màu sắc, với đủ loại chất liệu. Từ những nguyên liệu cơ bản như tre, giấy, vải… người dân nơi đây đã biết cách sáng tạo.
Ngoài ra bàn tay tài hoa của người thợ Chàng Sơn còn lưu dấu trên một số công trình nổi tiếng: kiến trúc gỗ chùa Tây Phương, 18 pho tượng La hán chùa Tây Phương, Văn Miếu Quốc Tử Giám…với nhiều nghề truyền thống:
- Nghề mộc, chạm truyền thống
- Nghề múa rối nước, làm rối nước
- Nghề làm tượng gỗ, tượng Phật
- Làm quạt nan, quạt giấy…
- Đồ nông nghiệp: gàu tát nước, đòn gánh, thúng, mủng, long, nia…
- Khắc bàn in, làm nhà, làm đình, chùa…
Cách đi đến làng quạt Chàng Sơn:
Đi từ Hà Nội theo đường cao tốc Láng Hoà lạc chừng 25km đến đoạn rẽ vào Thạch Thất. Rẽ phải rồi đi tiếp 10km nữa sẽ thấy biển chỉ vào chùa Tây Phương. Nếu vào chùa Tây Phương thì rẽ trái còn vào làng Chàng Sơn thì rẽ phải.
10. Làng rối nước Đào Thục
Làng Đào Thục hay phường múa rối nước làng Đào Thục. Được biết đến là nơi gìn giữ vốn văn hóa cổ truyền, môn nghệ thuật dân gian rối nước, đã có gần 300 năm nay.
Đến làng Đào Thục, Dolly không chỉ được thưởng thức các tiết mục múa rối đặc sắc. Nhưng làn điệu dân ca mượt mà còn được dẫn đi tham quan tìm hiểu lịch sử. Sau khi trở về làng, ông đã truyền dạy lại cho con cháu ba nghề: Dệt vải, làm mộc và múa rối nước. Đến nay, làng Đào Thục chỉ còn gìn giữ và phát triển được nghề múa rối nước.
Cách đi làng rối nước Đào Thục:
Từ trung tâm thành phố Hà Nội đi qua cầu Đuống, rẽ trái theo quốc lộ 3 đến thị trấn Đông Anh, rẽ phải đi khoảng 10km là đến làng Đào Thục.
11. Làng nhạc cụ dân tộc Đào Xá
Làng Đào Xá thuộc xã Đông Lỗ, huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Là làng nghề nổi tiếng với các sản phẩm nhạc cụ dân tộc Việt Nam, từ cây đàn bầu, đàn tam, thập, lục. Trong chuyến tham quan làng nghề, Dolly đến nhà ông Đào Văn Soạn, một người làm nghề lâu năm ở đây. Trong nhà ông có đủ các loại nhạc cụ từ nhị, thập, tam đến tỳ bà. Ông cho biết: Nghề làm đàn đã gắn bó từ đời ông nội của ông, cho đến nay cũng khoảng hơn 200 năm.
Cách đi đến làng nhạc cụ dân tộc Đào Xá:
Từ Hà Nội, các bạn đi theo đường Giải Phóng hướng Cầu Giẽ. Đến gần Cầu Giẽ thì đi theo hướng Quốc lộ 1A, đến ngã tư rẽ phải. Đi thẳng qua vòng xuyến theo hướng cầu Nhật Tựu. Đến ngã tư cầu Nhật Tựu thì rẽ phải vào Quốc lộ 38, đến đây các bạn có thể hỏi đường đến làng Đào Xá.
12. Làng nghề thêu ren Quất Động
Nghề thêu có ở nhiều địa phương, nhưng đạt đến trình độ tinh xảo và kỹ thuật điêu luyện thì không đâu bằng người làng Quất Động.
Nghề thêu Quất Động có khoảng gần 400 năm, từ giữa thế kỷ XVII, do Lê Công Hành truyền dạy nghề.
Cách đi đến làng Quất Động:
Làng Quất Động cách trung tâm thành phố khoảng 23km về phía Nam. Từ trung tâm Hà Nội đi theo đường Giải Phóng đi thẳng tới thị trấn Văn Điển.